ফ'টোগ্ৰাফী শিক্ষা


কেমেৰা ভাল হলে ফটো ভাল হয়। কথাটা কিছু সত্য কিন্তু সাধাৰণ কেমেৰা ব্যবহা ৰিও  সুন্দৰ ফটো উঠোৱাৰ বহু উদাহৰণ আছে। দামী এচ এল আৰ কেমেৰাই হওঁক বা সাধাৰণ এইম এণ্ড ক্লিককেমেৰা হওঁক অথবা মোবাইল ফোনৰ কেমেৰাই হওঁক কিছু নিয়ম মানিলে যি কোনো লোকেই ভাল ফটো উঠাব পাৰিব। পেশাদা ফটোগ্রাফাৰ সকলে যিবোৰ নিয়ম মানি ফটো তোলে, সেই বোৰ কিছু জানি লওক।


                                   ছবি বিষয় ঠিক ৰক।

ক্যামেৰাত ক্লিক কৰিলেই ফটো ঠিব।কেমেৰাৰ সন্মুখত যি আছে কেমেৰাই তাক পাবই। তাকে জানো ভাল ফটোগ্রাফ বোলা যায়!ফটো উঠোৱাৰ আগেয়ে ফটোখন এখন সুনিপুত শিল্পীৰ ছবিৰ লগত তুলনা কৰক। যেনেকৈ এজন শিল্পীয়ে বহু ভাবি চিন্তি এটা বক্তব্য প্রকাশ কৰে। ফটোগ্রাফাৰ হিছাবে আপোনাৰো সেইটোৱেই দায়িত্বগতিকে ফটো উঠোৱাৰ আগতে নিজে নিজকে প্রশ্ন কৰক, আপুনি কিহৰ ফটো উঠাবলৈ লৈছে ইয়াৰ বক্তব্য কি ? কোনো ব্যক্তি ফটো উঠালে তা পোচাক, ৰিবেশ, পোহৰ সেইবিলাক তাৰ সৈতে খাপখোৱা হয়নে নহয় ইত্যাদিগতিকে ফটো উঠোৱাৰ প্রথম নিয়ম, চিত্রৰ বক্তব্য ঠিক ৰক যি ফটোৱেই নুঠাওঁক কিয়, এবাৰ নিজকে প্রশ্ন কৰক কিহৰ ফটো উঠাইছে। ফটোখনৰ বক্তব্য কি অন্য কিবা ধৰণে উঠালে  ফটোখন আৰু অলপ ভাল 'লহেতেন নেকি বাৰু ? দিন অন্য সময়, কিংবা কৃত্রিম পোহৰ ব্যবহাৰিলে


                                ত্রি-তত্ত্ব (rule of three):
ফটো উঠাবৰ সময়ত সাধাৰণ ফটোগ্রাফাৰে দিগন্তৰখা ফটোখনৰ মাজত ৰাখি ফ্রেম কৰে।অর্থাৎ আপোনাৰ সন্মুখত যদি এখন পথাৰ আৰু আকাশ থাকে তেতিয়া আধাখিনি স্থান আকাশৰ বাবে আৰু আধাখিনি পথাৰৰ বাবে সমানে দুভাগ কৰি লয়।কিংবা সমুদ্র আৰু আকাশ থাকে তেনেহলে আধা আকাশ আৰু  আধা পানী এই ধৰণে ফটো উঠায়। ইয়াক বহুতে এখন ড্র খেলৰ লগত তুলনা কৰে।কোন বিজয়ী জনা নাযায়। ই কিন্তু ফটোগ্রাফিৰ এটি গুৰুত্বপুর্ন নিয়ম ৰুল অব থ্রিৰ পৰিপন্থী।হাজাৰ বছৰ ধৰি এই ৰুল অব থ্রি প্রচলিতহৈ আহিছে।   নিয়ম হৈছে, বিষয়ৰ গুৰুত্ব অনুযায়ী দুভাগ এজনক আৰু বাকি এভাগ আনজনক দিয়ক ।যদি সমুদ্র গুৰুত্বপুর্ণ তেন্তে দিগন্তৰেখা দুভাগৰ ওপৰত ৰাখক, যদি আকাশ গুৰত্বপুর্ণ হয় তেন্তে আকাশৰ বাবে তিনি ভাগৰ দুভাগ দিয়ক।অনায়সে এখন সুন্দৰ ফটো পোৱা যাব।

অন্য লিংক: www.dwijen.webs.com

সম্পুর্ণ ফটো তোলক :
    আপুনি এখন সুন্দৰ ফুলৰ ফটো উঠাব বিছাৰে। বহুটো ফুলৰ মাজত এটা বিশেষ ফুল আপোনাৰ বাবে গুৰুত্বপুর্ণ।আপুনি কিন্তু ফটোখন উঠোৱাৰ পাছত আপুনি যাকেই ফটোখন দেখুৱাইছিল, তেখেত সকলে কিন্তু সেই ফুলপাহক কোনো গুৰুত্বই নিদিলে।আপুনি লক্ষ্য কৰিলেনে যে আপোনাৰ প্রিয় ফুলটো সকলোৰে বাবে গুৰুত্বহীন হৈ পৰিল। কাৰণ আপুনি ফটোখনেই তেনেকৈ তুলিছে। যদি ফুলৰ ফটো তোলে তেন্তে যিমান পাৰে ওছৰলৈ গৈ ফটো তোলক। এনেকুৱাকৈ তোলক যাতে ফটোখনৰ বেছিঅংশ জুৰি থাকে আপোনাৰ ফুলপাহ। বাকিবোৰ ফুলৰ কাম হব সেই বিশেষ ফুল পাহক ফুটাই তোলা।
 
   ফুল নহৈ যদি কোনো বিশেষ বস্তু ,আনকি কোনো ব্যক্তিৰ বিষয়েও হয় তেতিয়াও এই নিয়মতে ফটো উঠাওক। আপুনি ভাবিৱ পাৰে যে ফটো তোলাৰ পাছত ফটোচপ(Photoshop) কাষৰ অলাগতিয়াল বস্তু সমুহ বাদ দিব পাৰি দেখোন! সেইটো নকৰি এনেভাবেই ফটোতোলাৰ অভ্যাস কৰক।ফটোগ্রাফিৰ ক্ষেত্রত এটি বিক্ষ্যাৎ উক্তি হৈছে, ....ফটো বেয়া হৈছে কাৰণ আপুনি যথেষ্ট ওছৰলৈ যোৱা নাই।" গতিকে যিমান পাৰে ওছৰলৈ যাওক,নতুবা লেঞ্চ সলনি কৰক অথবা জুম ব্যৱহাৰ কৰক।
পোর্ট্রেট মুডত ছবি উঠাওক :


   সাধাৰণতে অধিকাংশ ফটোৱেই তোলা হয় লেন্ডস্কেপ মুডত, কাষত বেছি ঠাই খালি ৰখি। অথচ কেমেৰাটো ঘুৰাই সেই ফটোখনকেই ঠিয়কৈ উঠাব পাৰি। এজন ঠিয়হৈ থকা ব্যক্তিৰ ফটো লেণ্ডস্কেপ মুডত তুলিলে কাষত বহুটো খালি ঠাই থাকি যায়।অথচ ঠিয়কৈ তুলিলে তাক আৰু সুন্দৰকৈ প্রকাশ কৰিব পৰা যায়। নাপাহৰিব সেই কাৰনেই ইয়াৰ নাম পোর্ট্রেট মুড এখন ফটো কেনেকৈ উঠালে ভাল হব তাৰ কোনো ধৰা-বন্ধা নিয়ম নাই।একেই ফটো যিকোন ভাবেই সুন্দৰ হব পাৰে।


ফ্রেমৰ মাজত ফ্রেম:
  প্রিন্ট কৰা ফটো আমি ফ্রেমত বন্ধাই থওঁ, ডিজিটেল ফটোৰ চাৰিওফালে ফ্রেম ব্যৱহাৰ কৰা হয় ইচ্ছা কৰিলে ফটো তোলাৰ সময়তে কিবা সামগ্রিক ফ্রেম হিছাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। প্রকৃতি, গছৰ পাত,দেৱালৰ পৰা আৰম্ভ কৰি যি কোনো বস্তুকে ফ্রেম হিছাবে ব্যৱহাৰ কৰি ফটোৰ সৌন্ধয্য বঢ়াই তুলিব পাৰি।


 ডেপথ অফ ফিল্ড:

ডেপথ অব ফিল্ড এনে এটি বিষয় যাৰ ওপৰত ছবিৰ সৌন্ধৰ্য্য নিৰ্ভৰকৰে। এই কথাষাৰে আছলতে ডেপথ্অফ ফিল্ড সম্পৰ্কে কোনো ধাৰণা নিদিয়ে। আছলতে ডেপথ্অফ ফিল্ড বিষয়টো পৰিমাপ কৰাৰ কোনো ব্যৱস্হা নাই। সাধাৰণ ভাবে কবলৈ লে যেতিয়া এখন ফটো তোলা হয় তেতিয়া কোনো এটা বিন্দুত কাচ কৰা হয়। সেই বিন্দুটো আতাইতকৈ স্পষ্ট দেখা যায়। সেই বিন্দুৰ পৰা কোনো বস্তু যিমানেই আঁতৰি যাব সিমানেই ধুৱলী-কুৱলী দেখা যাব। অৱস্যে ইয়াৰ পাৰ্থক্য থাকে
কম "ডেপ্‌থ অফ ফিল্ড"ৰ এখন পখিলাৰ ফ'টো।

ধৰক, আপুনি খুব ওছৰৰ পৰা এটা ফুলৰ ফটো উঠাইছে, তাৰ পৰা কেই ইঞ্চিমান দুৰৰ ফুল বা পাতবোৰ ধুৱলী-কুৱলী দেখা যাব।অন্যহাতে, আপুনি মুকলি পথাৰ এখনত দুৰৈৰ সৰু ঘৰ এটাৰ ফটো লৈছে, তাৰপৰা বহু আঁতৰৰ গছ-গছনী, মুকলি আকাশ কিন্তু ধুৱলী-কুৱলী হোৱা নাই। এইক্ষেত্ৰত পাৰে প্ৰথম উদাহৰণডেপথ্অফ ফিল্ডকম আৰু ২য় উদাহৰণত ডেপথ্অফ ফিল্ডবেছি। 



এতিয়া কথা কোনটো ভাল ? ইয়াৰ কোনো সঠিক উত্তৰ নাই। যেতিয়া এটা ফুলৰ সৈতে পখিলাৰ ফটো এখন তোলা হয়, তেতিয়া সকলোৱে বিছাৰে ফুল আৰু পখিলাটো স্পষ্ট হওঁক আৰু বাকি বস্তু অস্পষ্ট ধুৱলী-কুৱলী হওক। এই ধুৱলী-কুৱলী বেকগ্ৰাউণ্ডএ ফটোখনৰ মূল বিষয়বস্তুক আৰু স্পষ্ট ৰূপত তুলি ধৰে। গতিকে এইক্ষেত্ৰত লাগিব কম ডেপথ্অফ ফিল্ডভাল।

পাছৰ উদাহৰণত চাওঁক, যদি পাৰ্স্বৱৰ্তি বিষয় বস্তুবোৰ যেনে, দুৰৰ গছ-গছনী, আকাশ ইত্যাদিবোৰ অস্পষ্ট ধুৱলী-কুৱলী হয় তেন্তে ফটোখন সম্পূৰ্ণ নহব। এইক্ষেত্ৰত বেছি ‘ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড’ ভাল।অৱশ্যে প্ৰকৃতিক দৃশ্য(Landscape) ক্ষেত্ৰত ডেপথ অফ ফিল্ড কমাই বিভিন্ন ধৰণৰ ফটো পাব পাৰি। গতিকে ডেপথ অফ ফিল্ড কম নে বেছি ব্যৱহাৰ কৰিব তাৰ কোনো ধৰা বন্ধা নিয়ম নাই। ফটোৰ বিষয় বস্তু চাই আপুনি নিজেই ঠিক কৰিব লাগিব আপুনি কোনটো ব্যৱহাৰ কৰিব।
এপাৰচাৰ আৰু ডেপফ্‌ অফ ফিল্ড:-

আপুনি ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড বেছি লাগে নে কম, সেইটো কেনেকৈ নয়ন্ত্ৰন কৰিব ? সকলোতকৈ সহজ উপায় এপাৰচাৰ পৰিৱৰ্তন কৰা। এপাৰচাৰ যিমান সৰু [মান বেছি] ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড সিমান বেছি। লেণ্ডস্কেপৰ বাবে বহুতে F/22 আৰু কম ডেপথ্‌ অফ ফিল্ডৰ বাবে F/5.6 বা আৰু বেছি [সংখ্যা কম] ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়ে।

লেঞ্চ আৰু ডেপথ অফ ফিল্ড:-

লেঞ্চৰ ফোকেল লেন্থে  ডেপথ্‌ অফ ফিল্ডৰ ওপৰত প্ৰভাব পেলায়। ফোকেল লেন্থ যিমান কম হব ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড সিমান বেছি হব।উদাহৰণ হিছাবে, এখন 55 mm লেঞ্চৰে F/8 এপাৰচাৰত যিমান ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড পোৱা যাব একেই এপাৰচাৰত 200mm লেঞ্চ এখনত কিন্তু তাতকৈ বহুত কম ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড পোৱা যাব। সেই কাৰণেই কম ফোকেল লেএন্থৰ লেঞ্চ সমুহ প্ৰাকৃতিক দৃশ্যৰ ফটোগ্ৰাফীৰ বাবে বেছি ভাল।

দুৰত্ব আৰু ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড:-

কেমেৰাৰ পৰা বিষয়বস্তু যিমান দুৰত থাকিব সিমানে ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড বেছি পোৱা যাব। এটা ফুলৰ যদি ওছৰৰ পৰা ফটো তোলে তাৰ ডেপথ্‌ অফ ফিল্ড একেবাৰে যিমান কম পাব দুৰৰ পৰা তুলিলে সেইটো নাপাব।গতিকে ভাল ফটো এখন পাবৰ বাবে আপুনি ফটো তোলোতে ডেপথ্‌ অফ ফিল্ডৰ বিষয়ত দৃষ্টি ৰাখক। সহজ উপায় হল একেখন ফটোকে বেলেগ বেলেগ চেটংছত তোলক আৰু ভালকৈ পৰ্য্যবেক্ষণ কৰক। এসময়ত দেখিব আপুনি যেনে দৰে বিছাৰিছে সেইটো আপোনাৰ হাতৰ মুঠিত গতিকে শুভেচ্ছা থাকিল। 



No comments:

Post a Comment